Zakładając własną firmę, trzeba dokonać wyboru formy opodatkowania jej przychodów. Nie ma jednak konieczności, aby podjąć taką decyzję natychmiast. Od 1 stycznia 2019 r. wydłużone zostały terminy na dokonanie wyboru formy opodatkowania. Wystarczy złożyć pisemne oświadczenie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym firma osiągnęła pierwszy w roku podatkowym przychód (albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód został osiągnięty w grudniu). Wprowadzono także możliwość zmiany już podjętej decyzji o formie opodatkowania.
Polskie prawo wyróżnia cztery podstawowe rodzaje opodatkowania działalności gospodarczej: na zasadach ogólnych, przez podatek liniowy, ryczałt i kartę podatkową.
To, która z form opodatkowania będzie najwłaściwsza (i najkorzystniejsza z punktu widzenia przedsiębiorcy), zależy m.in. od rodzaju prowadzonej działalności i świadczonych usług, a także liczby zatrudnianych pracowników.
Jest to podstawowa forma opodatkowania przy zastosowaniu skali podatkowej, korzystna zwłaszcza dla tych przedsiębiorców, którzy ponoszą wysokie koszty uzyskania przychodów. Polega bowiem na opodatkowaniu samego dochodu (przychody minus koszty ich uzyskania) według dwustopniowej skali:
– od stycznia do sierpnia 2019:
• przychody do 85 528 zł: 18%,
• przychody ponad 85 528 zł: 15 395,04 zł + 32% od nadwyżki ponad 85 528 zł.
– od września do grudnia 2019 (przy czym rozliczając się za cały rok 2019, można wziąć pod uwagę już obniżone opodatkowanie):
• przychody do 85 528 zł: 17,75%,
• przychody powyżej 85 528 zł: 15 181,22 zł + 32% nadwyżki ponad 85 528 zł.
– od stycznia 2020 roku :
• przychody do 85 528 zł: 17%,
• przychody powyżej 85 528 zł: 14 539,76 zł +32% nadwyżki ponad 85 528 zł.
Zasady ogólne obowiązują każdego przedsiębiorcę, jeżeli nie złoży oświadczenia chęci przyjęcia innych zasad rozliczenie z urzędem skarbowym lub nie określi innej formy podczas rejestracji działalności.
Istotą tego systemu rozliczeniowego, jakim jest podatek liniowy, jest zachowanie wysokości podatku wprost proporcjonalnej do wielkości podstawy opodatkowania. Innymi słowy: im większe dochody, tym wyższy podatek. Podatek liniowy wynosi obecnie w Polsce 19%, co jest znacznie niższym progiem niż 32%, jakie zapłaci przedsiębiorca rozliczający się na zasadach ogólnych dla nadwyżki ponad 85 528 zł. Z tego względu na rozliczanie przychodów na podstawie podatku liniowego decydują się zwłaszcza duże przedsiębiorstwa, osiągające bardzo wysokie dochody w skali roku.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych to uproszczona forma rozliczania się z urzędem skarbowym. Oblicza się go od przychodu, a nie dochodu (czyli rozlicza się całą sumę zysku, bez odjęcia kosztów uzyskania przychodu). Stawka ryczałtu zależy od rodzaju wykonywanej działalności. Od stycznia 2020 roku wynosi:
• 20% w przypadku wolnych zawodów (np. architekt, lekarz, tłumacz przysięgły, radca prawny),
• 17% dla przedsiębiorstw świadczących usługi w zakresie m.in. pośrednictwa sprzedaży, reprodukcji komputerowych nośników informacji, pomocy społecznej oraz dla agencji pośrednictwa pracy i przedsiębiorstw turystycznych,
• 8,5% dla innego zakresu usług, m.in. w zakresie sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%, usług wychowania przedszkolnego, tworzenia ogrodów botanicznych i zoologicznych oraz obszarów i obiektów ochrony przyrody,
• 5,5% dla działalności wytwórczej, w zakresie robót budowlanych lub przewozu ładunków,
• 3% dla działalności gastronomicznej, handlowej lub związanej z produkcją zwierzęcą,
• 2% dla sprzedaży produktów roślinnych i zwierzęcych przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy.
Ostatnią formą opodatkowania działalności gospodarczej, jaką mają do dyspozycji firmy, jest karta podatkowa. Mogą ją jednak zastosować tylko przedsiębiorcy prowadzący niektóre rodzaje działalności, m.in. dotyczącą usług transportowych, rozrywkowych i związanych z udzielaniem korepetycji. Warunkiem jest wykonywanie działalności osobiście, bez korzystania z usług innych firm czy wykonawców. W przypadku karty podatkowej nie ma jednej, z góry określonej stawki podatku: jest ona co roku ustalana i upubliczniana (w formie decyzji) przez naczelnika urzędu skarbowego. Zależy od rodzaju prowadzonej działalności, liczby mieszkańców miejscowości, w której mieści się siedziba firmy oraz wielkości przedsiębiorstwa.
