Ideą wprowadzenia do polskiego systemu prawa działalności nierejestrowanej było maksymalne ułatwienie prowadzenia przedsiębiorstwa o niewielkim rozmiarze. Faktycznie podmiot prowadzący działalność nierejestrowaną może liczyć na wiele uproszczeń, a także zwolnień z kilku obowiązków. W niniejszym artykule zastanowimy się, czy kasa fiskalna w działalności nierejestrowanej jest obowiązkowa.
Działalność nierejestrowana
Na wstępie warto w sposób ogólny przypomnieć, czym właściwie jest działalność nierejestrowana. Zgodnie z art. 5 ustawy Prawo przedsiębiorców nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% (aktualnie 1300 zł) kwoty minimalnego wynagrodzenia i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.
Jeżeli powyższe warunki są spełnione, to mamy do czynienia z działalnością nierejestrowaną. Plusem tej formy jest brak konieczności składania wniosku o wpis do CEIDG. Ponadto w przypadku tego typu działalności nie ma obowiązku opłacania składek ZUS.
Kolejne zalety możemy zaobserwować na gruncie podatku dochodowego. Otóż przychody uzyskiwane z działalności nierejestrowanej nie są kwalifikowane jako zyski z działalności gospodarczej, lecz jako przychody z innych źródeł (o czym stanowi art. 20 ust. 1ba ustawy PIT). W konsekwencji nie ma obowiązku wpłacania miesięcznych zaliczek na podatek czy też prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Podatnik rozlicza działalność nierejestrowaną jednorazowo, po zakończeniu roku podatkowego, w zeznaniu PIT-36.
Działalność nierejestrowana na gruncie podatku VAT
Tematyka związana z kasą fiskalną łączy się z podatkiem od towarów i usług, dlatego też trzeba zastanowić się, w jaki sposób działalność nierejestrowana jest traktowana na gruncie VAT.
Wskazać należy, że ustawa VAT, inaczej niż ustawa PIT, nie zawiera żadnych szczególnych przepisów co do sposobu opodatkowania sprzedaży dokonywanej w ramach działalności nierejestrowanej. Niezmiennie obowiązuje art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, który podaje, że podatnikiem jest podmiot wykonujący samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Natomiast definicję działalności gospodarczej odnajdziemy w art. 15 ust. 2 ustawy. Możemy tam przeczytać, że obejmuje ona wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
W rezultacie ustawa o VAT wprowadza własną definicję działalności gospodarczej. W jej kontekście osoba fizyczna prowadząca działalność nierejestrowaną jest podatnikiem podatku VAT, ponieważ wykonuje czynności w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Naturalnie w praktyce, ze względu na niską wartość sprzedaży, osoba ta może skorzystać ze zwolnienia podmiotowego określonego w art. 113 ustawy o VAT. Nie zmienia to jednak faktu, że do działalności nierejestrowanej stosujemy odpowiednie przepisy ustawy o podatku od towarów i usług, w tym także te dotyczące kas fiskalnych.
Kasa fiskalna w działalności nierejestrowanej – czy jest konieczna?
Jak już wskazaliśmy, do działalności nierejestrowanej odnoszą się wszystkie regulacje ustawy VAT. Powoduje to, że również przepisy stanowiące o obowiązku ewidencjonowania sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych przy pomocy kasy fiskalnej znajdą w tej sytuacji zastosowanie (art. 111 ust. 1 ustawy o VAT).
W celu prawidłowego prowadzenia ewidencji na kasie fiskalnej oraz wydawania paragonów podatnik musi posiadać NIP. W konsekwencji, choć osoba prowadząca działalność nierejestrowaną nie prowadzi działalności gospodarczej w myśl ustawy Prawo przedsiębiorców, to jednak ma obowiązek posługiwania się NIP-em.
Potwierdza to interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 24 września 2018 r., nr 0111-KDIB3-3.4018.5.2018.2.MS:
„Odnosząc się do powyższego stwierdzić należy, że Wnioskodawca świadcząc usługi kosmetyczne i kosmetologiczne na rzecz osób fizycznych w ramach działalności nierejestrowanej (spełniając warunki określone w ustawie – Prawo przedsiębiorców) prowadzi działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Tym samym Wnioskodawca jest podatnikiem w rozumieniu tej ustawy.
W konsekwencji w związku z tym, iż świadcząc usługi kosmetyczne i kosmetologiczne w ramach działalności nierejestrowanej Wnioskodawca będzie w rozumieniu przepisów ustawy o podatku VAT podatnikiem Wnioskodawca będzie zobowiązany wystąpić o nadanie numeru identyfikacji podatkowej – NIP”.
Wniosek o nadanie numeru identyfikacji podatkowej należy złożyć na druku NIP-7 (zaznaczając w nim w części A.4. pkt 2: osoba podlegająca zarejestrowaniu jako podatnik podatku od towarów i usług lub będąca zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług).
